محمد صالح سوزنی شاعر و نمایشنامه نویس و منتقد در سال ۱۳۳۸ در شهر سقز کردستان ایران به دنیا آمد. وی مدت هشت سال به شغل معلمی مشغول بود که در سال ۱۳۶۲ انفصال دائم از خدمات دولتی گردید.
سوزنی ادبیات را به صورت جدی از سال ۵۷ شروع کرد .
شعر صالح سوزنی به گفته ی منتقدین پس از نوگرایی “سوارە ایلخانی زادە” ، دومین رخداد شعر کوردی محسوب می شود . در کارنامه ی شعری او مجموعه شعرهای : سمفونیا ، دیاری، هزار دیوان بلند قامت ، دروغهای مقدس، شعر لحظەها ،به شمارە تلفن های عالم، یک قرص عسلی، توهم عشق و تابوهای ماسک، با ادا اطوار چ شهر، و چاپ ده ها شعر دیگر در مجلات و هفته نامه های کوردی دیدە می شود . اخیرا نیز شش مجموعه شعر سوزنی در یک دیوان به نام “سرتان همچنان می سیبد” توسط شاعر معاصر کورد “قباد جلیزادە” منتشر گردیدە است .
سوزنی همچنین دو نمایشنامه به نام های “بازی”و دوران دوران ” را در کارنامه ی هنری خود دارد .
لازم به ذکر است که صالح سوزنی در حوزە نقد و نظر نیز کتاب های : نالی و خوانشهای نوین و زیر اشعه ی نقد را به چاپ رسانیدە است . شیزوفرنی زبانی، چند فرمی، چند ساختی، چند زبانی ،چند لحنی، ایرونی و پارودی از فاکتورهای شعری وی محسوب می شوند.
سوزنی مدت شش سال عضو شورای نویسندگان و مسئول بخش نقد ادبی مجله ی “سروه” بودە و داوری چندین جشنوارە را نیز در کارنامه ی خود دارد .
سوزنی با انتشار شعر بلند “شعر لحظه ها” سردرمدار شعر آوانگارد کوردستان ایران محسوب می شود .
شعر اول :
تا به‌کی؟
از من گل تا HB چاپگرم
و رقص تا گل من که هنوز خاک بودم و
تو به این گمان؛ ازمن ساخته‌شدی تا کی مرید خودم باشم که تویی؟
که شاید؛ آری ! درگمانم شاید تۆ..
اما مطمئن از من که احمقم و
تو هرگز نمی پیمائیم ..
میخندی که فلسفه خل و علم چه مردانه قوی است…
و تۆ؛
چ قشنگ می خندی و شیرین!!
چ مردانه جگرخواری که زنی و
گویا از مظلومستان تاریخ حقیقت!!! به آواز آمده‌ای
چه احمقستانی است شعر و تاریخ
خر( ینه) مظومیم و گویا… رستم
چه خل فکر کرد قوی است و..
چ مردانه ، سهراب را کشت.. و
چ زنانه به جنگ اسفندیار رفت!!
سیاست اشعه‌ایست از افتاب تۆ و تاریخ
حماقت .. های..های .. مرد
( بجز نیچه) که نیچیدم م م م م.. و نشد د د د
دیوانه‌ای اگر فکرکنی حقیقت حکایت و
سیاست، زن.
که چشم ات می رنگد.. میچشمکد.. و می خمارد..
می برد… می هدفد.. می ا…
شعر دوم :
چرا نمی فهمید.. من شعرم..کە شاعری را شرطی کردەاست.. شبها قبل از خواب، دفترکهنەای را بە گردن آویزد.. لباسی مخصوص بپوشد.. بە بچەهایش بگوید.. پدرتان شاعراست.. شاعریت.. خود شل کردنیست بر تن فلسفە.. تخم گذاری دروغینی است برای مرغهایی کە شبها خواب گنجشکهایی را می بینند..کە خروس شدەاند.. ای دختر نمیدانم رنگ موهایت الکتریکی .یا در عصر اینترنت..بوور… on lain servis.. من شاعرم بچە.. نخند.. ببین ریشمو..چقدر پهن است….
از مجموعه ی ” به شماره ی تلفنهای عالم” ۱۳۷۶
در جهان “هرمنوتیکی” آنها
شاید کلمه ی “آشتی” ما
به دلیل”ش”ین غلیظش
شر معنا شود
همچون هنگامی کە از ۱peaceحرف میزنند
ما مطمئنیم چنگی پیس(پلید) شعله میکشد و میکشدنمان
هزاران بودریار هم دارند کە بگویند: نترسید..
جنگ رسانەای هستیم
توانایی مقابلەمان نیست باوان…
…
هرزگی دنیاست وگرنه تاریخ را بانام دیوانەای بە دو بخش مساوی تقسیم نمی کردند
لحظه ها دالی هستند، وجود تاریخ را عمومیت میبخشند
تاریخج…تاریخق…
من مدلول همه ی دال های پیشینم
/تاریخم…
شاید صرفأ دالی باشم
ندانم…
- لفظ و ادای پیس در کردی به معنای کثیف و پلید است و در انگلیسی به معنای صلح و آشتی.
ترجمه از دیوان «شعرلحظه ها»
—————
لە جیهانی “هیڕمنوتیکی” ئەوانا
رەنگە وشەی ئاشتی ئێمە
بەهۆی “ش”ینە خەستەکەیەوە
مانای شەڕ بدات
وەک چۆن کە باسی peace ئەکەن
ئێمە دڵنیاین شەڕێکی پیس هەڵدەگیرسێ و ئەمانکوژن
هەزار بودریاریشیان هەیە کە بڵێن: مەترسن…
شەڕە تیلیڤیزیۆنین
دەرەقتیان نایەین باوان…
لە بەشیتر دا:
قەحبەیی دنیایە ئەگینا مێژوویان بە ناوی شێتێکەوە نە دەکرد بە دوو بەشەوە…
ساتەکان دالێکن، تەعمیم لە بوونی مێژوو ئەکەن…
مێژووج…مێژووز…
من مەدلوولی هەموو دالەکانی پێشووم…
مێژووم…/
رەنگە هەر دالێ بم
نەزانم…
تا مبارک بادمی..
.
وقت..ی… ۵۷ رقم… سال..تاااا…سال.. بگویند.. تو…”لد”ت مبارک… یعنی ٱنقدر نوشیدەای کە دیگر… برو بتمرگیدنت را اسطفراق.. کن…ولی.. لی لی.. می نوازد هنوز سعرهایم.. لبت.. را تا؛ ۷ ت ..و ۹یم بە سفت ترین شعرت کە ژلەای و کروی می تپانی در.. ٱن ۲ها… های ..های.. بە تمام رودارترین سعرم.. “رم”۱ م.. هنوز “نوز”۲ ش را از نرم می خزد و نازش را همیشە وام.. می گیرد… رد شد.. بشود… ۵۷ کە هیچ.. شصتت را هم می سعرم با گیلاسهای این نە جشنهایی کە نوەهایم، یادشان رفتە برایم “بگیرند” و من بکنمشان.. در شادی کە نە.. با برفهای مصنوعی سادی…. ش… بیا ببین کجا نرفت..ەام.. گلم هنوز کە شصت را با هم نشستەایم.. تەمان.. مانند.. ندارد.. دارد.. رد می شویم.. دستت را بە م.ن.. بپوشان.. شان ما.. طلبیدن نیست.. گرفتن است.. ببند چسمهایت را کە آمدم.. گاز بگیرم.. برای زمستانهای نهایت.. بر فروزیم؛ “آتس هاااا… بر کوهشتانهااا…
ـ کدام مبارک.. برو بابا…
ـــــــــــ
۱ رم : نیزە
۲ـ نووز : در کردی با ناز می آید
بەم شۆرتە سوورەی شەڕەوە؛
تکایە رەسمێکی دیم بگرە نازەنین
.
.
بە سامی حەزرەتی باران و گۆرەوی وشەی کۆن ..
لە دەردی هەمانەی ڕزاو و بە سێبەرانی هی __ چ
شەڕیان چ تاجە تاجێکیەتی بە هیبەتی فەقی_ _ _ ر
گریان چ شکۆیەک دەفرۆشێ
بە هەژاریی سیاسەتمان
قیژ ژ ژ ژ ژ ژ ژ ژ ژ
وە چ سەر بە سەر بڕین ێکمانە_ – _ – _ – _….
بە رەقەمی ئایی
ن
……………..
– شێعر کوا دەزانێ جگە فڕندەیی باران
خزندەیی مەلەوان
بە هەرچی عاشقی رووت
لە کەشکەشانی دیسان هی………… چ
مەشعەلی ژمارەی هەمانەی گڕاوی بە سامی بارانی حەزرەتی گۆرەوی ڕزاوی سێبەرم..
کە شەڕیان بە تاج و لە تەختا… بەختەی دێ بە فەقیر
وە لە هەیبەتا چ هار…
بە شکۆی گریان و فرۆشتن بە سیاسەت هەژارین
– سەربڕین ئایینی رەقەمە و شێعری من بارانێ دەفڕێنێ تا هەتاااا…
مەلەوان کە دەخزێ بە هەرچی رووتێتی ئەشقداااا.. لە دیسان بە کۆشکەلانی هیچ
سەرلەنوێ بە بارێ دیکەدا بینووسن؛
ئەم شەڕە حیزانە لە خۆتان
گەورەیی وشەیەک وەک “ئەبلەح” لە شانم
تۆزێکی هەتایی تا ئێوە و سەر بە سەر دڕین تان
تا شاری ئەستێرە و قسەی هیچ
ئەینووسم بە شەڕا… کام مەزن؟
– ئەبارم بە ئەتڵەسی لەشتااااا…
. . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . .
بیشۆرن!
هەر هەموو ئەم ڕەزم و بەزمانە
بە توورێک … هەزار توون .. بڕوات و نەیەتەو
با بخزێ زەمەن و بیست بێ بە بیست و یەک
دوایە هەر ئەحمەقین!!
ئاسمانی تەیارە لە کوێیە باااا… هەڵێم
لەم وشە نەگبەتە بەردانە
بەردەوە هێلانەی هەر هەموو بارانە
……………………………………
………………………………..
…………………………
– کەشکی چی کۆشکەلان
– کەشکەی ران
– شلکەی دێ لە پووچ و ئەوی تر
– بارانە … بارانە… بارانە
……………………………
…………………………..
بەحرێکی چیمەنتۆ لە کوێیە
با خۆمی تێ هەلدەم
بتەزێم م م م…..
هەڵامەت
یاسایە!
بە سامی حەزرەتی باران و گۆرەوی وشەی کۆن ..
لە دەردی هەمانەی ڕزاو و بە سێبەرانی هی __ چ
شەڕیان چ تاجە تاجێکیەتی بە هیبەتی فەقی_ _ _ ر
گریان چ شکۆیەک دەفرۆشێ
بە هەژاریی سیاسەتمان
قیژ ژ ژ ژ ژ ژ ژ ژ ژ
وە چ سەر بە سەر بڕین ێکمانە_ – _ – _ – _….
بە رەقەمی ئایی
ن
ن ن ن
ن ن ن ن ن
ن ن ن ن ن ن
