شعر کردستان: پرونده بهزاد کردستانی/ شعیب میرزایی
بهزاد کردستانی ال ۱۳۴۹ در شهر مریوان از توابع استان کردستان بە دنیا امد . وی تحصیلاتش را تا سال ۱۳۶۲ در مریوان بود و ادامه ی تحصیلات را تا پایان تحصیلات دانشگاهی ( سال ۱۳۷۵) در دانشگاە علوم پزشکی کوردستان ، در سنندج ماندگار شد .
۱۳۶۹ فعالیتهای ادبی در انجمن ادبی مولوی سنندج را اغاز نمود و ۱۳۷۵ با بازگشت بە مریوان در شبکە بهداشت مریوان استخدام گردید و در سال ۱۳۷۷ با ارسال نامه ی اخراجی از کار، از طرف هستەی مرکزی گزینش برای همیشە از مشاغل دولتی محروم گردید .
بهزاد کوردستانی از شاعران و بنیان گذاران جریان موسوم بە شعر “داکار ” است . داکار مانیفیستی شعری بود کە در دوران خود نقطە عطفی در شعر کوردی بە شمار می اید . هرچند کە بعدها انتقادهای زیادی بە بیانیەی شعر داکار و جریان شعری داکار و شعر انان وارد شد اما در زمانی کە شعر کوردی از طرفی بە شدت متاثر از جریانات شعر فارسی و از طرف دیگر شعر شاعران کوردستان عراق بود شعر داکار نوعی واکنش بە شعر شعارزده و محتوا محور بود کە میل بە اهتمام دادن به فرم و تکنیکهای نو داشت و تاثیر غیر قابل انکار بر جریانات شعری بعد از خود گذاشت . شعر بهزاد کوردستانی شعری استعاره گرا و فرم محور است (خصوصا در اثار جدیدترش) کە با تکنیکهای زبانی و به کار بردن ایرونی و پارودی زبانی و توجە بە لحن و ریتم کلام سعی در نو گرا بودن و نوگرا ماندن دارد . لازم بە ذکر است با توجە بە پارامترها و مولفەهایی کە این جریان شعری در بیانیه ی خود عنوان کردەاست می توان گفت نزدیکترین فرمت شعری بە شعر حجم فارسی می باشد .
بهزاد کوردستانی ، ابراهیم احمدی نیا، ازاد رستمی از چهرەهای اصلی شعر داکار هستند.
فعالیتها و اثار بهزاد کوردستانی :
۱۳۸۰ چاپ اولین دیوان شعری تحت عنوان ” غارت دستنبو “(غارەتی شه مامه)
۱۳۸۲ با نمایشنامه ی” مجسمه ای برای حرکت “(په یکه رێک بۆ بزووتن) شرکت در جشنواره نمایش مریوان و کسب مقام دوم نمایشنامه نویسی .
از سال ۱۳۹۲ بە مدت دو سال قلم زدن در بخش ادبی هفته نامه ” چاودێر” در شهر سلیمانیه کردستان عراق ،
از سال ۱۳۹۳ بە مدت یک سال همزمان با کار در چاودێر بعنوان مجری برنامه ی فرهنگی ــ ادبیِ “کلچر ” در تلویزیون ” ریگا ” مشغول به فعالیت بوده است .
آثار چاپ شده :
ــ دیوان شعری ” غارت دستنبو ” ( غارەتی شەمامە ) سال ۱۳۸۰
ــ ترجمه شعرهای برگزیده از شاعران کوردستان عراق تحت عنوان ” سفر بە سرزمین شعر ” سال ۱۳۹۳
ــ ترجمه کتاب “دست‌نوشته ها نمی‌سوزند” اثری از بولگاکوف نویسنده ی روس ، سال ۱۳۹۴
آثار چاپ نشده و آماده ی چاپ :
ــ مجموعه شعرهای کوتاه تحت عنوان ” هفدە ونیم”
(کۆی چرکانه شعرییه کان)
ــ دیوان ” معکوس رنگی‌ست بە همه می آید ” (پێچه وانه رەنگێکه له گشتی دێ )
ــ دیوان شعری ” دیوار ” رٶیاهای ۸۴ روز در سلول انفرادی .
ــ مجموع دوازده داستان کوتاه تحت عنوان ” روزی کە خضر کشتە شد ” (ئه و رۆژه ی خدر کوژرا )
ــ سێ نمایشنامه
۱-مجسمه ای برای حرکت (پەیکه رێک بۆ بزووتن )
۲- برای این عکس راست بایست. ( بۆ ئه م وێنه راست بوه سته)
ٓٓٓ ۳- تنها چرتی زدم . ( تەنیا یه ک وه نەوزم دا )
ماهی
ماهی را هنوز نداشت بە فصل شکار
همه ی زمین را ریخت در پیکش
سلامتی
گفت و سرکشید
حریف هم
چە سریع سرازیر
شد دراین همه حرف و حروف ؛
خدا را شکر نمی‌فهمد
نمی‌داند نیچه چطور اتفاق افتاد
نمی‌فهمد درخت کە اتفاق افتاد
همان سیب شد ،
نیچه را
می‌شناسیم
نیچه ی چه وقتی اسکل !!؟
نیوتن!!
پرتم کرد بە نقطه ی بختی از تختی توپ
کە همین زمینە
حریف هم حیف شد ، فرررر و فراموش .
من یارم را خودم نوشتم ، دلرنگی دارد جورکی از جورها
زمینش توپی‌ست بە توری آویزان
هی شوتش کن ازین پا بە آن پا
کنترل هرآنچە در دست پرتش کن بە هر جا
کە پرده را از هرچه کنار زدم
اسیر آفتابی شد در کنار اسرار .
قبل از آنکه یادم باشد
پدرم گفت : سایه رنگ
خوبی‌ست
همسایه باشیم
پدرم قبل از آنکه دلی سیر بماند ، مرد .
مادر می‌گفت :
کنترل یعنی
، از راە دور لب بە لب شدن
را
باید خندید
من هم کە دارم می‌نویسم چیزی اکر بگویم وارونه
رنگی‌ست بە همه می‌آید ،
مبارک باد !
دوری کە درد دائمی کنترل شد و
مادر هم همان استکان ماند و مرد .
من کە پردە را بە کنترل
فهماندەام ، می‌توانم همەی دنیا
را بازی کنم ،
همین الان یواشکی انگشتم را بر این شعر می‌سایم
نوشتم ؛ سال هزار و سیصد و درشکه و
چیزی دیگر
درشکه ای از مردان سوار
خنجر زیبایی را بە مردان گفت ؛ همین‌ست
کە هست!
مرحبا و آفرین باغ !ْ
باغ بی‌شرمانه رنگ را سرخ ، سرخ را
سیب می‌کند
پسران هم هی خود را
بە محجوب گول بزنند
کە شرم بیشرمانە تسخیر
می‌کند .
بفهم ، باغبان !
من و آن دیگری اهل
اینجا نیستم ،
خیابان را بیشتر می‌‌فهمیم
باید برگشت بە آن نیچه هایی کە اتفاق
نیافتاده اند
حالا دیگر دنیا و هر چیز دیگری بە یک اندازه رقیقند
اتفاق می‌افتد و برمی‌خیزد ، بی‌آنکە آسیبی
ببیند
آهای کنترل مواظب باش !!!
نوێژانە
بێهزاد کوردستانی
نیه‌تمه!
فه‌رزێ چوارگۆشه‌ی ئه‌م
ژیانه حازریه
کوره نه، حازری چی؟!
نیه‌تمه!
فه‌رزێ چوارگۆشه‌ی ئه‌م
ژیانه به‌جێ ماوه
به قه‌زا
به جێ بێنم
بۆ بێتاقه‌تی!
هه‌تااااااااااااکوو ئه‌وسه‌ر.
واز له وازم بێنێ
واز له وازی دێنم
قه‌یناکا با ئه‌ویش ببێ!
به ناوی
بێتاقه‌تترین بێ له‌شی
هه‌میشه‌ی تاونه‌تاو!
ئێمه قه‌ت سپاسی شیر
ناکه‌ین
که،هه‌ڵئه‌چێ!
سپاسمان بۆ ئه‌و پاسانه‌ی
بردن کڵاوه‌ی سه‌ریانه و
هاوردن عه‌سای ده‌ستیانه و
پیرۆز!
پێزانینمان بۆ ئه‌و کاته
تاریکانه‌ی
باوکمان به چراقۆیه‌که‌وه
تا تۆ بڵێی درێژ،
له‌شی دایکمانی پشکنی و
ئێمه‌ی له چاڵێکی موباره‌ک
هێنایه ده‌ر
بۆ خۆشویستنی
موباره‌کی چاڵ
هه‌تااااااااااااااااکوو ئه‌م سه‌ر!
ئێمه!
باوه‌ڕمان به پاکیی بێتاقه‌تی
بێ له‌ش هێنا و
سوور ئه‌زانین درۆ خۆشه!
ئه‌م بێ له‌شه هیچی له به‌رد
ناچێ
بیستن نه‌بێ
نه‌که‌ی هه‌رگیز به به‌رد بڵێی هه‌چه!!
ناچێ و
نابیسێ و
ناڕۆ،
هه‌تااااااااااااااااااااکوو هیچ سه‌ر!
بۆنی پاکیی داوێنی کێ؟!
کێ بۆنی پاکیی
داوێنی دێ؟!
ئه‌م به‌شه له‌م فه‌رزه به جێ نایه‌ت
سه‌ردانه‌واندن کاری نامه‌ردانه
نا
قانعی ناکه‌م به خوو
قه‌ناعه‌ت ئه‌مباته‌وه بۆ نان به‌ڕوو
هه‌تاااااااااااااااااااکوو سه‌ری سه‌ری سه‌ر!
ژیانێک که ڕانه‌کات
له باوه‌شی ته‌واوبوونی
پاڕانه‌وه‌ی ناردنی بۆ هه‌رکوێ بێ
ناخۆشه.
سڵاوی چی؟!
من!
شایه‌دم که هه‌رشتێ بوونی
چیه؟
نه‌خێر نییه
غه‌یری ژیان
ئه‌ویش ته‌نیا به بوونی من.
من!
شایه‌دم که هیچ که‌سێ شایانی
ناردنی نییه
پێم بڵێ وا!
ئه‌گه‌ر پێشی دڵخۆشن
سڵاو له هه‌موو لایه‌ک
سڵاو!
به‌رله ته‌واوبوونیش بڵێم:
ڕوو له‌هه‌رلایه‌ک بکه‌ی
تابلۆیه‌که له یه‌ک ناچێ و
فه‌رقی نیه!
جنێوێک بۆ ڕاست،
ستایشێکه بۆ چه‌پ!
جنێوێکی تر ستایشێکی تره!
ئه‌ملا و ئه‌ولا ،هه‌ڵه‌یه
پا لێ به و بڕوانه دوورئه‌مه‌یه
ڕه‌مزی فێربوونی
ئه‌م دونیا دووچه‌رخه‌یه.
یا بێتاقه‌تترین بێ تاقه‌ت!
خه‌ریکه شێت ئه‌بین و ده‌هری
بمانپارێزه له تاقه‌تی ئه‌م
دیواره
یا بیتاقه‌تترین بێ تاقه‌ت!
ئێمه ئه‌رۆین بۆ ئه‌و شوێنه‌ی تۆ نه‌توت
و
نزیکین لێی
دوور ئه‌بینه‌وه له‌و شوێنانه‌ی
ئه‌مرت کردووه
بۆیان ڕاکه‌ین!
یا بێتاقه‌تترین بێ تاقه‌ت!
ئێمه له ئاو بووی ئاوێکین
پێکه‌نینمان به تاقه‌تی
ئاگر دێ
کۆتایی به تاقه‌تی ئاگر
بێنه!
یا بێتاقه‌تترین بێ تاقه‌ت!
تۆ بیت و خۆت
واز بێنه ئێمه بین
و که‌یفی خۆمان
ئێمه ته‌نیا به ڕه‌زای خۆمان
ڕازی به یه‌کترێک ئه‌بین
جیا له ئێمه و به دڵمان بێ!
دڵی ئێمه گوێ به‌تاڵی ئه‌مری
تۆیه و
عاشق ئه‌بێ له‌سه‌ر حه‌زی لاخوارووی
خۆی
نه ئه‌مری تۆ!
یا بێ تاقه‌تترین بێ تاقه‌ت!
ئێمه ئاواین
تۆش که‌یفی خۆته
تا ئه‌توانی بێتاقه‌ت
به!
