صادق هدایت (۲۸ بهمن ۱۲۸۱ – ۱۹ فروردین ۱۳۳۰)
هدایت را می‌توان آغازگرِ جنبش گردآوری، تدوینِ علمی ترانه‌ها و قصه‌های عامیانه و افسانه‌های فولکوریک دانست چرا که او به درکی فراآگاهانه از مقوله‌های اجتماعی در عصر خویش دست‌یافته بود. او پس از مطالعه‌ی متون کهن به طرح این نظریه پرداخت که باید تاریخ را براساس عادات و فرهنگ به رشته تحریر درآورد تا بلکه وضع عمومی مردم آشکار گردد. با استناد بر ارزشِ سبک نثر هدایت؛ پیشگامی او در داستان‌نویسی نوین حائز اهمیت است.
مختصاتِ نثر هدایت، تکوینِ متون کهن بوده که با پرسشگری و تفکر به‌عنوان خصلتی مدرن، بدعتی در نگارش را به همراه داشته است.
از مشهورترین آثار صادق هدایت می‌توان به بوف کور، سه قطره خون، سگ ولگرد و زنده‌به‌گور اشاره کرد که بن‌مایه‌های پوچ‌گرایی و فلسفه مرگ و زندگی در این آثار به‌خوبی نمایان است.
مجموعه آثار
- زنده‌به‌گور (۱۳۰۹) تهران
- انسان و حیوان (۱۳۰۳) برلین
- سه قطره خون (۱۳۱۱) تهران
- بوف کور (۱۳۱۵) بمبئی
- سگ ولگرد (۱۳۲۱) تهران
- حاجی‌آقا (۱۳۲۴) تهران
و دیگر مقالات و ترجمه‌ها
هدایت، خالق کتاب «بوف کور» مشهورترین رمان فارسی در ایران، اروپا و آمریکا می‌باشد. بسیاری از داستان‌های کوتاه این نویسنده، سبکی واقع‌گرایانه و انتقادی دارند و در زمره‌ی برترین داستان‌های ایران در قرن بیستم میلادی قرار می‌گیرند؛ اما بدیع‌ترین مشارکت هدایت در ادبیات فارسی معاصر، استفاده از تکنیک‌های مدرنیستی و بیش از آن سورئالیستی، در داستان‌هایش بوده است.
هدایت از پیشگامان داستان‌نویسی نوین ایران و نیز روشنفکری برجسته بود. بسیاری از پژوهشگران، رمانِ بوف کور او را مشهورترین و درخشان‌ترین اثر ادبیات داستانی معاصر ایران دانسته‌اند.
منابع
- کاتوزیان، محمدعلی همایون؛ طنز و طنزینه هدایت؛ انتشارات پردیس دانش
- سرشار، محمدرضا؛ نقد آثار داستانی صادق هدایت؛ انتشارات کانون اندیشه جوان؛ ۱۳۹۰
- مصباحی پور ایرانیان، جمشید؛ واقعیت اجتماعی و جهان داستان (جامعه‌شناسی هنر و ادبیات)؛ انتشارات امیرکبیر؛ ۱۳۵۸
- مهرور، زکریا؛ بررسی داستان امروز؛ انتشارات تیرگان
- غیاثی، محمدتقی؛ تاویل بوف کور (قصه زندگی)؛ انتشارات نیلوفر
